Iedereen heeft zich wel eens somber gevoeld en niet veel zin gehad in de dingen om zich heen. Vaak is dit na een paar dagen weer over. Maar wanneer deze sombere stemming langer dan twee weken aanhoudt, is er mogelijk sprake van een depressie. Een depressie is een stemmingsstoornis die gekenmerkt wordt door een verlies van levenslust of een zwaar terneergeslagen stemming.
De periode waarin zich deze depressieve symptomen voordoen, wordt een depressieve episode genoemd. Wanneer deze episoden vaker terugkomen, spreken we van een (recidiverende) depressieve stoornis. De laatste decennia is uit onderzoek gebleken dat depressie gezien kan worden als een chronische aandoening, waarbij depressieve episoden zich vaker voordoen. Wanneer het herstel van een depressieve episode onvolledig is, is de kans aanwezig dat zogenaamde ‘restsymptomen’ blijven bestaan en de kans op een terugval groter is.
Een depressie is te herkennen aan ten minste vier van deze symptomen:
- Gedeprimeerde stemming gedurende het grootste deel van de dag.
- Duidelijke daling van belangstelling in activiteiten die leuk zouden moeten zijn.
- Veranderende eetlust en duidelijke gewichtstoename of gewichtsverlies.
- Verstoord slaappatroon, slapeloosheid of meer slapen dan normaal.
- Veranderingen in activiteitenniveaus, rusteloosheid of zich beduidend langzamer bewegen dan normaal.
- Vrijwel alle dagen vermoeidheid of energieverlies.
- Gevoel van schuld, hulpeloosheid, bezorgdheid, en/of vrees.
- Verminderde capaciteit om zich te concentreren of besluiten te nemen.
- Suïcidale gedachten.
Het aantal symptomen is een veelgebruikte maat voor de ernst van depressie. Onderscheiden worden licht (4-5 symptomen), matig (6-7) en ernstig (8-9).
Vaak zijn er meerdere omstandigheden die een rol spelen in het ontstaan van een depressie. De aanleidingen kunnen divers zijn. Het kunnen bepaalde gebeurtenissen in het leven zijn, zoals het verlies van een dierbare, het stuklopen van een relatie, het verlies van werk, huis, etc. Daarnaast kan persoonlijkheidsproblematiek, maar ook bijvoorbeeld lichamelijke klachten, een aanleiding voor een depressie zijn. 1 op de 4 vrouwen en 1 op de 5 mannen krijgt gedurende het leven te maken met een depressie.
Behandeling van depressie met cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie is een van de meest toegepaste behandelvormen in Nederland. Deze vorm van therapie kan goed bij depressieve klachten worden toegepast. Het biedt een goed alternatief voor behandeling met medicijnen. Cognitieve gedragstherapie pakt het probleem aan bij de bron en bestrijdt niet alleen de symptomen.
Binnen de cognitieve gedragstherapie wordt er vanuit gegaan dat het niet de situatie zelf is dat tot bepaalde gevoelens en gedragingen leidt, maar dat dit wordt veroorzaakt door de interpretatie van die situaties. Oftewel; iemand zijn gedachten (cognities) over een bepaalde gebeurtenis. Deze interpretaties en denkpatronen kunnen leiden tot depressieve gevoelens. Vaak komen ze onbewust en automatisch en lijkt het depressieve gevoel vanuit het niets te ontstaan.
Tijdens de cognitieve gedragstherapie worden de denkpatronen die verband houden met de depressie in kaart gebracht. Er wordt geleerd zich bewust te worden van de negatieve gedachten. Vervolgens wordt geleerd om deze gedachten af te wegen en te beoordelen of de gedachten wel terecht en passend zijn voor de situatie. Zo kan het zijn dat er een heel andere kijk op dingen ontstaat. Dit kan weer leiden tot minder depressieve gevoelens.estaan uit het trainen van sociale vaardigheden door het herkennen van zwakke kanten en op welke wijze daar mee om gegaan kan worden.